تفاوت قانون، آییننامه، دستورالعمل و بخشنامه- راهنمای کامل
قانون (Legislation) مقرراتی است که قوه مقننه و بر اساس شرایط قانون اساسی وضع میکند. قانون حاکم بر تمام مردم و سازمانها است. | اگر قانون مطابق تشریفات مقرر در قانون اساسی وضع شود، هیچ مرجعی نمیتواند آنرا ملغی کند و فقط خود قوه مقننه میتواند با وضع قانون دیگری بطور صریح یا ضمنی آنرا فسخ کند. |
آییننامه (Regulation) مقرراتی که از طرف بانک به شرکت ابلاغ میشود (خارجی) یا از طرف مدیرعامل و هیأت مدیره شرکت تصویب و ابلاغ میشود (داخلی). | الف) آییننامه اجرایی: مقرراتی که برای تکمیل قانون وضع میشود (آییننامه غیرمستقل). ب) آییننامه جایگزین قانون یا آییننامه تفویضی: به اذن قانونگذار، توسط قوه مجریه تدوین میشود و با قانون فرقی ندارد. ج) آییننامه مستقل: آییننامهای که توسط مقامات اجرایی (هیأت وزیران، وزیر، استاندار، فرماندار و …) و مستقل از قانون برای انتظام افراد وضع میشود. نظیر آییننامه انتخاباتی، امور مالی و … |
دستورالعمل (Guideline) ضوابطی که برای واحدهای شرکت و به منظور ارائه اطلاعاتی فنی و عملی تعیین میشود. | الف) دستورالعمل اداری: شامل ضوابط اجرایی اداری، مالی، منابع انسانی و راهنماهای کاری است. ب) دستورالعمل فنی: شامل ضوابط اجرایی تخصصی واحدها و نیز راهنمای فنی است. |
بخشنامه یا شیوهنامه (Circular) مقرراتی است که برای تسهیل اجرای قوانین و آییننامهها به کارکنان شرکت ابلاغ میشود. | الف) بخشنامه داخلی: توسط مدیرعامل شرکت تهیه و ابلاغ میشود. ب) بخشنامه خارجی: توسط بانک یا سایر نهادهای بالادستی به شرکت ابلاغ میشود. اگر مخالف صریح قانون نباشد، لازمالاتباع است. |
تصویبنامه (Canon) مقرراتی است که مراجع و مقامات دولتی در حدود صلاحیت (در اموری غیر از امور موردنظر قانونگذار) وضع میکند. | تصویبنامه شامل امری معین و محدود است و بصورت متن واحد تدوین میشود، اما آییننامه مشتمل بر قواعد عام و کلی متعدد و مرتبط است. |
نظامنامه (Codebook) | مشخصکننده ساختار کلی یک سازمان و تعیینکننده ارکان و عناصر آن است. |
قانون | – قانون آیین دادرسی مدنی – قانون منع مداخله دولتی – قانون حمایت از اطفال و نوجوانان |
آییننامه | – آییننامه استخراج رمز داراییها مصوب 1401/06/06 توسط هیأت وزیران – آییننامه اجرایی برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار مصوب 97/02/30 توسط هیأت وزیران |
دستورالعمل | – دستورالعمل ساماندهی حقوق و مزایای مدیران عامل و اعضای هیات مدیره ابلاغی معاون اول رئیس جمهور – دستورالعمل طرح، اجرا و نگهداری آسفالت متخلخل تدوین سازمان برنامه و بودجه کشور |
بخشنامه | – بخشنامه درخصوص ثبت بدهی مربوط به اعتبارات عمرانی پرداخت شده جهت اجرای طرحهای عمرانی انتفاعی به دستگاههای اجرایی مربوط در سامانه سماد نو ابلاغی خزانهداری کل کشور |
تصویبنامه | – مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص الحاق اراضی به محدوده شهر میبد |
نظامنامه | – نظامنامه دفاتر ازدواج و طلاق ابلاغی رئیس قوه قضائیه |